Φαρίντ Φερνάντες: «Η Βενεζουέλα είναι θύμα παραπληροφόρησης»

Της Ολυμπίας Ευαγγέλου

Ο Πρέσβης της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας στην Ελλάδα, Φαρίντ Φερνάντες σε συνέντευξη που μας παραχώρησε μίλησε για την χώρα του και την πολιτική της κατάσταση, σχολίασε τις «βολές» που η Βενεζουέλα δέχεται από ελληνικούς κυβερνητικούς παράγοντες, υποστηρίζοντας πως Έλληνες πολιτικοί παραποιούν την πραγματικότητα χρησιμοποιώντας το όνομα της Βενεζουέλας για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων, αναφέρθηκε στην πολιτική των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική και εκτίμησε πως ένας διαφορετικός κόσμος, με σημείο αναφοράς τον άνθρωπο και τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι εφικτός.

Με ποιες μορφές η κυβέρνηση της Βενεζουέλας ενισχύει τις δομές κοινωνικής αλληλεγγύης και ανθρωπισμού;
Η Βενεζουέλα είναι μια χώρα που έχει υποφέρει πολύ στη διάρκεια των δεκαετιών του ΄80 και ΄90 από την εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών που έκαναν μεγάλη ζημιά στο λαό κοινωνικά και οικονομικά και μας άφησαν ένα κράτος σε κρίση και με πολλά προβλήματα. Η μπολιβαριανή επανάσταση που ξεκίνησε με την άφιξη στην εξουσία του προέδρου Ούγκο Τσάβες σήμανε μια μεταρρύθμιση και μια διαρθρωτική αλλαγή στη χώρα. Μια πολιτική αλλαγή με τον ολοκληρωτικό ανασχηματισμό των κοινωνικών δομών και του συντάγματος. Μια αλλαγή οικονομική και κοινωνική, με αύξηση του κρατικού ελέγχου επί των κρατικών πόρων, αύξηση των εγχώριων εσόδων και εφαρμογή νέων προγραμμάτων υγείας, παιδείας και δημόσιων υπηρεσιών.

Ορισμένοι στην Ελλάδα παραποιούν την πραγματικότητα και χρησιμοποιούν το όνομα της Βενεζουέλας για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων

Η ακραία φτώχεια που έπληττε πάνω από το 20% του συνολικού πληθυσμού, σήμερα αγγίζει μόλις το 5%. Ο αναλφαβητισμός έχει εξαλειφθεί πλήρως, η πείνα, αυτό το λέει η Unesco, έχει εξαλειφθεί επίσης. Ανακηρυχθήκαμε τον περασμένο χρόνο από τα Ηνωμένα Έθνη μια χώρα «ελεύθερη» από πείνα. Και αυτά είναι λίγα μόνο από τα χιλιάδες επιτεύγματα που κατέστησαν εφικτά χάρη στην μπολιβαριανή επανάσταση. Σε μια επανάσταση κοινωνικών και οικονομικών δομών του κράτους και σε ένα ανθρωπιστικό, σοσιαλιστικό και κοινωνικό όραμα του πως πρέπει να χρησιμοποιούνται οι εθνικοί πόροι για το καλό του λαού.

Γιατί όμως είναι απαραίτητοι αυτοί οι μηχανισμοί; Δε θα μπορούσε ο κάθε πολίτης με το εισόδημά του να αυτοεξυπηρετείται;
Ναι, φυσικά. Χάρη στις προσπάθειες που κάναμε τώρα η ανεργία είναι μόνο στο 5% στη Βενεζουέλα και το επίπεδο εξάρτησης από το κράτος των πιο φτωχών πολιτών ελλατώθηκε γιατί μειώθηκε το ίδιο το ποσοστό των φτωχών. Το 1998 όταν ο πρόεδρος Τσάβες πήρε την εξουσία, ήρθε αντιμέτωπος με έναν πληθυσμό φτωχοποιημένο. Η ακραία φτώχεια άγγιζε το 25% του συνολικού πληθυσμού ενώ η γενική φτώχεια το 50%. Εκατομμύρια άνθρωποι δεν είχαν πάει ποτέ σε γιατρό, δεν ήξεραν να διαβάζουν και να γράφουν, δεν είχαν πιστοποιητικά και ταυτότητα. Και αυτό γιατί οι πολιτικές που εφαρμόζονταν τα προηγούμενα 20-30 χρόνια αποτέλεσαν μια καταστροφή του κράτους. Αυτές οι προσπάθειες και τα κατορθώματα των τελευταίων 15 ετών έγιναν εφικτά γιατί βάλαμε και πάλι τον άνθρωπο στο κέντρο της προσοχής του κράτους.

Αν συγκρίνατε τον Ούγο Τσάβες με τον Νικολάς Μαδούρο, τι θα λέγατε;
Ο Ούγκο Τσάβες ήταν ένας ηγέτης μνημείο για την ιστορία μας. Υπήρξε ένα σύμβολο χειραφέτησης του λαού και πολλά από τα πράγματα που έγιναν στη Βενεζουέλα δε θα μπορούσαν να γίνουν χωρίς αυτόν. Και όχι επειδή είχε ένα μαγικό ραβδάκι, ο λαός συμμετείχε αλλά εκείνος ήξερε να δημιουργήσει τη στιγμή της αλλαγής με την προσωπικότητά του. Προσωπικότητες σαν τον Ούγκο Τσάβες γεννιούνται μια φορά κάθε 100 χρόνια. Για τη σημερινή περίοδο ο πρόεδρος Μαδούρο έχει τις απαιτούμενες ικανότητες για να συνεχίσει τον αγώνα που κάνουμε. Έχει ένα απίστευτο πολιτικό ένστικο, υπήρξε συνδικαλιστής, έχει σημαντική στήριξη του λαού και της παράταξής του. Και άλλωστε ο ίδιος υπήρξε πρόταση του Ούγκο Τσάβες για την προεδρία.

Από το θάνατο του Ούγκο Τσάβες τα προβλήματα στη Βενεζουέλα είναι πιο έντονα. Πορείες διαμαρτυρίας για την έλλειψη βασικών αγαθών, διαφθορά, εγκληματικότητα και υψηλό επίπεδο πληθωρισμού είναι η εικόνα που έχουμε από τα διεθνή μέσα. Πόσο απέχει αυτή η εικόνα από την πραγματικότητα;

Είναι ένας μέρος μόνο. Η πραγματικότητα της Βενεζουέλας όμως δε βγαίνει από την ίδια τη χώρα. Εγώ δε λέω πως η χώρα δεν έχει προβλήματα, δε λέω πως δεν υπάρχει πληθωρισμός και εγκληματικότητα.
Όλα τα επιτεύγματα όμως που ανέφερα, η εξάλειψη του αναλφαβητισμού, η εξαφάνιση της πείνας, η μείωση της φτώχειας, πράγματα όπως για παράδειγμα ότι σήμερα η Βενεζουέλα είναι η χώρα με το χαμηλότερο δείκτη ανισοτήτων και αυτό το λέει ο ΟΗΕ, είναι η πραγματικότητα που πρέπει να εστιάσουμε. Η Βενεζουέλα σήμερα είναι η χώρα που αφιερώνει το μεγαλύτερο ποσοστό της οικονομίας της στις κρατικές κατασκευές. Κατασκευάσαμε και παρείχαμε δωρεάν 600.000 πλήρως εξοπλισμένες κατοικίες και αυτοί είναι δείκτες πολύ σημαντικοί.
Αλλά υπάρχουν οικονομικά συμφέροντα που δεν δίνουν σημασία σε αυτά και ενδιαφέρονται για άλλους δείκτες καθώς η Βενεζουέλα είναι η χώρα που κατέχει από τα μεγαλύτερα αποθέματα υδρογοναθράκων στον κόσμο.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι είμαστε ένα στρατηγικό αντικείμενο για τις ΗΠΑ και για τις μεγάλες διεθνείς εταιρίες που βλέπουν τη χώρα ως μαζική πηγή εσόδων. Και η μπολιβαριανή επαναστατική κυβέρνησή μας δεν ανταποκρίνεται σε αυτά τα συμφέροντα επομένως χρειάζονται μια αλλαγή στην κυβέρνηση για να τα πετύχουν.

Οπότε είναι μια προσπάθεια αυτών των συμφερόντων να παρουσιάσουν μια τέτοια εικόνα;

Δεν είναι μόνο θέμα εικόνας. Μακάρι να ήταν θέμα εικόνας. Το επίπεδο χρηματοδότησης της αντιπολίτευσης ή των παραστρατιωτικών ομάδων στη Βενεζουέλα από την πλευρά των ΗΠΑ έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Στη χώρα μου στις αρχές αυτού του χρόνου, από το μήνα Φεβρουάριο, υπήρξε μια προσπάθεια πραξικοπήματος με μια μειοψηφία της αντιπολίτευσης που αποφάσισε να βγει από το δημοκρατικό χώρο και να υποκινήσει την βία, το χάος από όπου προκλήθηκαν πάνω από 40 θάνατοι και να γενικεύσουν μια εικόνα χαοτική και βίαιη που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Ο πρόεδρος Τσάβες υπήρξε ο πιο δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης στον πλανήτη. Κέρδισε πάνω από 15 εκλογικές αναμετρήσεις σε 15 χρόνια

Εγώ δε λέω ότι δεν υπάρχουν προβλήματα αλλά θα μπορούσα να σου παραθέσω πολλά στοιχεία που θα παρουσίαζαν μια χώρα ιδανική.
Υπάρχουν όμως συμφέροντα. Οι ειδήσεις που βγαίνουν από τη Βενεζουέλα βγαίνουν μόνο από τέσσερις ανταποκριτές πρακτορείων. Του αμερικανικού, του αγγλικού, του γαλλικού και του ισπανικού. Είναι τέσσερα άτομα που μονοπωλούν την ενημέρωση που τροφοδοτείται σε όλον τον πλανήτη για τη χώρα. Και αυτό δεν είναι μόνο θέμα της Βενεζουέλας αφορά όλο τον πλανήτη. Η Βενεζουέλα είναι μια από τις πιο σκανδαλώδης περιπτώσεις συστημικής παραπληροφόρησης τα τελευταία 15 χρόνια.
Ο πρόεδρος Τσάβες υπήρξε ο πιο δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης. Ο πιο εκλεγμένος ηγέτης στον πλανήτη. Κέρδισε πάνω από 15 εκλογικές αναμετρήσεις σε 15 χρόνια. Στη χώρα μου δε σταματάμε να ψηφίζουμε, για να αλλάξουμε το σύνταγμα, δημοψηφίσματα κτλ.Ψηφίζουμε κάθε χρόνο και η Βενεζουέλα είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη εκλογική συμμετοχή σε επίπεδο υποψηφίων και ψηφοφόρων. Και αυτό το επικαλείται και ο Τζίμυ Κάρτερ, ότι πρόκειται δηλαδή για το πιο τέλειο εκλογικό σύστημα παγκοσμίως. Και ο Τζίμυ Κάρτερ, όπως καλά γνωρίζουμε, δεν είναι ένας μαρξιστής επαναστάτης.

Εκτός από αυτό, ο πρόεδρος Τσάβες υπήρξε ο πρόεδρος, ο ηγέτης που του ασκήθηκε η μεγαλύτερη κριτική παγκοσμίως, τον είπαν τρομοκράτη, τον είπαν έμπορο ναρκωτικών, εγκληματία και δικτάτορα. Η Βενεζουέλα πάσχει από μια καμπάνια παραπληροφόρησης εδώ και 15 χρόνια για λόγους πολύ απλούς.
Πρώτον αποδεικνύουμε οτι ένας κόσμος διαφορετικός είναι εφικτός. Βέβαια κάνουμε λάθη, κάποια πράγματα δε λειτουργούν καλά αλλά όλα τα κοινωνικά, οικονομικά επιτεύγματα είναι πραγματικά.
Επιπλέον, έχουμε τεράστιο πλούτο τον οποίο κάποια συμφέροντα πολύ ισχυρά, που δεν δίνουν σημασία στην ανθρώπινη ζωή και στα ανθρώπινα δικαιώματα, θέλουν να εκμεταλλευτούν όπως έγινε τον περασμένο αιώνα που όλα τα αποθέματα υδρογοναθράκων της χώρας ήταν χειραγωγημένα και ελεγμένα από διεθνή συμφέροντα ή και από εγχώρια που υποκινούνταν απο το εξωτερικό.
Είναι ένα φαινόμενο που έχει να κάνει με το οτι εμείς θέλουμε να επανακτήσουμε την κυριαρχία μας. Πιστεύω οτι ένα κράτος όπως το ελληνικό που υπέφερε τόσους αιώνες από έλλειψη κυριαρχίας, καλύτερα από τον καθένα μπορεί να το καταλάβει. Θέλουμε να είμαστε ανεξάρτητοι, θέλουμε να καθορίζουμε το μέλλον μας και τον προορισμό μας, να επανακτήσουμε τις κοινωνικές, ανθρώπινες και ανθρωπιστικές αξίες που τόσα χρόνια αδίκως χαραμίστηκαν.

Ποιες είναι οι διαφορές στον τρόπο που η Βενεζουέλα αντιμετωπίζει την παγκόσμια οικονομική κρίση συγκριτικά με την Ευρώπη;

Πρώτα από όλα υπάρχουν διαφορές. Η δική μας περίπτωση δεν είναι ίδια με την ευρωπαϊκή. Εμείς κληρονομήσαμε πριν από 15 χρόνια μια χώρα χωρίς κράτος, μια χώρα που οι πολίτες δεν πλήρωναν φόρους, μια χώρα που η κρατική δύναμη ήταν εύθραυστη. Στην Ευρώπη υπάρχουν δυσκολίες αλλά ακόμα το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών μετρούν, στηρίζονται σε μια δυνατή κοινωνική κρατική ασφάλεια. Τα ευρωπαϊκά κράτη αναδιανέμουν τα έσοδα με κάποιον τρόπο γιατί είναι πολιτική που κληρονόμησαν από το σύστημα πρόνοιας που εφαρμόστηκε μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Πριν από 15 χρόνια στη Βενεζουέλα δεν υπήρχε αυτό. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να αυξήσουμε κάθε χρόνο την κρατική δύναμη για να μπορεί το κράτος να εκπληρώνει αυτό που παραδοσιακά η Ευρώπη εκπληρώνει.
Αυτό που βλέπω από τον τύπο εδώ ή από τους ίδιους τους πολίτες είναι ότι κριτικάρουν πως το μέγεθος της κρατικής πρόνοιας αντίθετα συρρικνώνεται. Αλλά είναι μια πραγματικότητα πολύ διαφορετική, ένα κράτος πρόνοιας πολύ μεγάλο και πολύ μεγαλύτερο από αυτό που είχαν οι χώρες της Λατινικής Αμερικής στην πλειοψηφία τους. Για αυτό η αντιμετώπιση είναι διαφορετική αλλά εγώ δε θέλω να δίνω διαλέξεις σε κανέναν Ευρωπαίο.
Έχω πολύ μεγάλη περιέργεια ωστόσο για την ευρωπαϊκή πολιτική εξέλιξη. Η Ευρώπη συνεχίζει να είναι ένα σημαντικό κέντρο. Ήταν ιστορικά ένα κέντρο παραγωγής ιδεολογιών που ενέπνευσαν πολλούς αγωνιστές του κόσμου. Την σεβόμαστε για το παρελθόν της που εμπεριέχει στοιχεία τόσο ουσιώδη, όπως η Ελληνική δημοκρατία, η Ρωσική φιλοσοφία, η Γαλλική επανάσταση από τα οποία εμπνευστήκαν οι ηγέτες μας, Μπολίβαρ και Μιράντα.

Μέλη της ελληνικής κυβέρνησης, ο κ. Γεωργιάδης και πρόσφατα ο κ. Μητσοτάκης στη Βουλή, χρησιμοποιούν τη χώρα σας ως αρνητικό μοντέλο οικονομικής πολιτικής, αναφέροντας μάλιστα πως ο Αλέξης Τσίπρα θέλει να μετατρέψει την Ελλάδα σε Βενεζουέλα. Τι απαντάτε;

Δε θέλω να εστιάσω σε αυτό ιδιαίτερα. Για αυτές τις δηλώσεις κάναμε μια επαφή την άνοιξη, τον περασμένο Μάιο εκφράζοντας τη λύπη μας και τη δυσαρέσκειά μας καθώς παραποιούν την πραγματικότητα χρησιμοποιώντας το όνομα της χώρας μας για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων. Εγώ αυτό που μπορώ να απαντήσω σε αυτό που ισχυρίζονται κάποιοι οτί το μοντέλο της Βενεζουέλας είναι ανεπιτυχές, είναι ότι δεν έχουν καθόλου δίκιο. Όλα τα επιτεύγματα που σου ανέφερα παραπάνω δείχνουν πως το οικονομικό μας σύστημα κάθε άλλο παρά ανεπιτυχές είναι. Μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες αλλά λειτουργεί πολύ καλά για εμάς που δεν επιζητάμε μεγάλες μακροοικονομικές ισορροπίες αλλά προτεραιότητά μας είναι να βελτιώσουμε το βιωτικό επίπεδο του λαού.

Βρίσκετε κοινά στοιχεία στη πολιτική ρητορική του Ούγκο Τσάβες και του Αλέξη Τσίπρα;

Η Ευρώπη και η Λατινική Αμερική έχουν πολλά κοινά στοιχεία. Έχουν μια σχέση πολλών αιώνων, μοιραζόμαστε κοινές αξίες, αποτελούμε μέρος του δυτικού κόσμου, μοιραζόμαστε κοινές θρησκευτικές πεποιθήσεις. Αλλά ο τρόπος έκφρασης των πολιτικών διαφέρει κατά κάποιον τρόπο. Αν μου ζητάς να συγκρίνω δύο μέλη της αριστεράς στα αντίστοιχα κράτη τους, είναι φυσιολογικό και φυσικό να βρούμε κοινά στοιχεία. Το σοσιαλιστικό κόμμα της Βενεζουέλας, του οποίου ηγέτης ήταν ο Ούγκο Τσάβες, πρέπει να παραδεχτώ ότι είναι ένα κόμμα που έχει μαρξιστικές επιρροές εκτός των άλλων. Καταλαβαίνω πως στο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και σε άλλα ευρωπαϊκά αριστερά κόμματα, υπάρχουν μαρξιστικές επιρροές. Κοινά στοιχεία είναι λογικό να υπάρχουν. Όταν ηγέτες της αριστεράς διακρίνονται για ιδέες κοινωνικής δικαιοσύνης, κρατικής οικονομικής πολιτικής ή ανθρώπινης χειραφέτησης θα αναγνωριστούν ως ιδέες της αριστερής ιδεολογίας αλλά σίγουρα υπάρχουν και αποχρώσεις παραδοσιακής πολιτικής και έκφρασης που καθορίζουν διαφορές.

Ποιες είναι οι εμπορικές σχέσεις Ελλάδας Βενεζουέλας;

Δυστυχώς δεν είναι επαρκείς. Και οι λίγες που υπάρχουν οφείλονται στο πετρέλαιο. Η Βενεζουέλα παράγει πολύ πετρέλαιο που διακινείται με πλοία. Υπάρχει μια μεγάλη παρουσία ελληνικού στόλου και εργαζομένων σε αυτά που διακινούν το πετρέλαιο μας παγκοσμίως. Αλλά ίσως θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα με προϊόντα όπως για παράδειγμα φρούτα, λάδι, υψηλή τεχνολογία, τουρισμό. Υπάρχουν πολλοί τομείς που θα μπορούσε να αναπτυχθεί συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Εμείς κάνουμε προσπάθειες για να διευρύνουμε τις εμπορικές μας σχέσεις και να μην πουλάμε αποκλειστικά στις ΗΠΑ. Έχουμε καταφέρει να κόψουμε την εξάρτησή μας από τις ΗΠΑ και να επεκτείνουμε τις εμπορικές μας σχέσεις και αλλού.

Η ελληνική κοινότητα στη Βενεζουέλα είναι σημαντική. Έφθασαν στη ζώρα μου σε δύσκολες εποχές για την Ελλάδα και κατάφεραν να εξελιχθούν

Από τα 3 δις βαρέλια πετρελαίου που παράγουμε ημερησίως πριν από 15 χρόνια εξάγαμε τα 2/3 στις ΗΠΑ. Σήμερα εξάγουμε πάλι μεγάλο ποσοστό εκεί, όμως ένα δις βαρέλια πετρελαίου ημερησίως φτάνουν στην Κίνα, που πριν από 15 χρόνια ήταν μηδέν και 600 εκατ. στην Ινδία, που πριν από 10 χρόνια ήταν πάλι μηδέν. Και την Ευρώπη την τροφοδοτούμε αλλά την Ελλάδα δυστυχώς όχι. Αλλά μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων. Η Ελληνική κοινότητα στην Βενεζουέλα καθώς και η δική μας στην Ελλάδα μπορούν να συμβάλλουν σε αυτό.

Η ελληνική κοινότητα της Βενεζουέλας συνεισφέρει στην οικονομία της χώρας σας;

Ναι, η ελληνική κοινότητα είναι πολύ σημαντική. Νομίζω ζουν περίπου 2.000-2.500 Έλληνες στη Βενεζουέλα. Είναι μια κοινότητα που ασχολείται περισσότερο με το εμπόριο ένδυσης και υπόδησης. Έφτασαν στη χώρα μου σε δύσκολες εποχές για την Ελλάδα, κατάφεραν να εξελιχθούν και το αναγνωρίζουν αυτό.

Υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ των δύο χωρών;

Ναι, πολύ σημαντικές κιόλας. Αυτά που σου ανέφερα για το θέμα της υπεράσπισης της κυριαρχίας είναι κάτι που παρατήρησα τον λίγο καιρό που είμαι εδώ, σε αυτήν την όμορφη χώρα. Ο ελληνικός λαός που έχει ταλαιπωρηθεί στην ιστορία του, έχει περάσει στιγμές δύσκολες, έχει αναπτύξει ένα αίσθημα πατριωτισμού με την καλή έννοια, δηλαδή με την έννοια της αγάπης για την πολιτική, πολιτιστική και ιστορική του ταυτότητα. Και μεις συμμεριζόμαστε την ίδια φιλοδοξία να υπερασπιστούμε δηλαδή την ταυτότητά μας, την ελευθερία μας και να μην ανεχτούμε εξωτερικές παρεμβάσεις. Και μεις έχουμε κάποιους γείτονες στα βόρεια της Λατινικής Αμερικής που περιορίζουν την κυριαρχία μας και ξέρω ότι οι Έλληνες καταλαβαίνουν τι σημαίνει να έχεις έναν γείτονα που σου δημιουργεί δυσκολίες. Επιπλέον, είμαστε δύο λαοί αλέγκροι στον τρόπο που ζούμε, αγαπάμε την πολιτιστική μας ταυτότητα, τη μουσική μας, τους χορούς μας. Για αυτό ακριβώς η δουλειά μου εδώ σαν πρεσβευτής είναι πιο εύκολη από ότι θα μπορούσε να είναι σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα.