Του ΙΑΣΟΝΑ ΠΙΠΙΝΗ. 2007. Ο Κάρλος Μέσα, ιστορικός, δημοσιογράφος, συγγραφέας, διετέλεσε Πρόεδρος της Βολιβίας την ταραγμένη περίοδο 2003 – 2005. Έχει γράψει 13 βιβλία για την πολιτική, την ιστορία και τον κινηματογράφο. Έχει βραβευθεί με το δημοσιογραφικό βραβείο “Βασιλιάς της Ισπανίας” (1994). Σήμερα είναι πρόεδρος του Οργανισμού Comunidad που σκοπό έχει να προωθεί τους δημοκρατικούς θεσμούς και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Κάρλος Μέσα δέχθηκε να μιλήσει στο americalatina.com.gr για τις πολιτικές εξελίξεις στη Λατινική Αμερική, την πολιτική του Έβο Μοράλες στη Βολιβία, τους ιθαγενείς και τα δικαιώματα τους, τις σχέσεις της χώρας του με την Ευρώπη και την Ελλάδα.
“Σε σχέση με την κατάσταση πριν από μερικές δεκαετίες έχει σημειωθεί πρόοδος στην παροχή καλύτερων ευκαιριών αλλά λείπει πολύς δρόμος ακόμη για να διανύσουμε. Ακόμη δεν υπάρχει ισότητα στις ευκαιρίες”
Ποια είναι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ιθαγενών σήμερα στη Βολιβία; Απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα;
Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ιθαγενών πληθυσμών στη Βολιβία συνίσταται στην αναγνώριση όλων των δικαιωμάτων τους και στην αναγνώριση αυτων των πληθυσμών σαν “έθνη” από την ψήφιση του Συντάγματος το 2009. Το Σύνταγμα έχει αφιερώσει ένα κεφάλαιο στα “ιθαγενή έθνη στις αγροτικές περιοχές’. Είναι μέρος μια πορείας που ξεκίνησε το 1952 με την αγροτική μεταρρύθμιση υπέρ των ιθαγνεών, το δικαίωμα ψήφου που τους δόθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία και της καθολικότητας της εκπαίδευσης για όλους. Το 1993 έγιναν άλλες βαθειές αλλαγές, μια νέα αγροτική μεταρρύθμιση που προέβλεπε αναγνώριση κοινοτικών εκτάσεων, το 20% του προϋπολογισμού της Βολιβίας υπέρ αυτων των κοινοτήτων που αποτελούνταν σχεδόν στο μισό από ιθαγενείς. Επίσης η αναγνώριση εκτάσεων γης υπέρ των ιθαγενών του Αμαζονιου και της Τσάκο αλλά και η έλλειψη στα σχολεία μιας διαπολιτισμικής και δίγλωσσης εκπαίδευσης. Αυτό που έκανε η σημερινή κυβέρνηση είναι να κληρονομήσει και να τοποθετήσει αυτα τα επιτεύγματα στο Σύνταγμα.
Με απλά λόγια, θα έλεγα ότι ναι, γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των ιθαγενών. Πριν από μερικές δεκαετίες η πορεία αυτη της δημιουργίας καλύτερων ευκαιριών έχει προχωρήσει, αλλά λείπει πολύς δρόμος ακόμη για να διανύσουμε. Ακόμη δεν υπάρχει ισότητα στις ευκαιρίες. Το πρόβλημα είναι ότι η Βολιβία δεν έχει κάνει συγκεκριμένα πράγματα, και ούτε ο Πρόεδρος Μοράλες το κάνει, σχετικά με τον πραγματικό αγώνα εναντίον της φτώχειας, που πλήττει κυρίως τους ιθαγενείς.
“Πιστεύω ότι πρόκειται περισσότερο για μια ρητορεία του Τσάβες. Αλλά δεν πιστεύω ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας ένοπλης σύραξης στη Λατινική Αμερική”
Τελευταία ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες εχει κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι ετοιμάζουν επίθεση στο έδαφοος της χρησιμοποιώντας μάλιστα την Κολομβία και τις Ολλανδικές Αντίλλες. Εχει απειλήσει μάλιστα και με πολεμική σύρραξη. Φοβάστε ότι θα μπορούσε στην περιοχή να υπάρξει τέτοια σύγκρουση;
Πιστεύω ότι είναι περισσότερο μια ρητορεία του Τσάβες. Συμβάλλει στο να δικαιολογεί έναν ανήθικο αγώνα εξοπλισμού στην περιοχή και βλάπτει πραγματικά τις απαιρούμενες αλλαγες που χρειάζονται για την ένωση στη Λατινική Αμερική, αλλά δεν πιστεύω ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μια ένοπλης σύρραξης στην περιοχή.
Το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ονδούρα προβλημάτισε τη Λατινική Αμερική αλλά και την Ευρώπη. Η Λατινική Αμερική δεν έχει ξεφύγει πιια από την εποχή των δικτατοριών;
Το πραξικόπημα είναι κάτι που μας στενοχωρεί και δεν γίνεται αποδεκτό αλλά ελάχιστα μοιάζει με τις στρατιωτικές δικτατορίες της δεκαετίας του 70 του περασμένου αιώνα. Βρισκόμαστε σε άλλη φάση. Το πρόβλημα είναι ότι ο αυταρχισμός μολύνει περισσότερες από μια Δημοκρατίες στην περιοχή, κάτι που προκαλεί καταστάσεις όπως αυτη της Ονδούρα, αλλά πρέπει να λάβουμε υπ ‘οψιν ότι κάποιες φορές η Εκτελεστική εξουσία σε κάποιες χώρες κάνει πραξικοπήματα που περνάνε απαρατήρητα, κυρίως εναντίον της Δικαιοσύνης, κάτι το οποίο αποδυναμώνει σε μεγάλο βαθμό τους δημοκρατικούς μας θεσμούς.
“Κάποιες φορές η Εκτελεστική εξουσία σε κάποιες χώρες κάνει πραξικοπήματα που περνάνε απαρατήρητα, κυρίως εναντίον της Δικαιοσύνης, κάτι το οποίο αποδυναμώνει σε μεγάλο βαθμό τους δημοκρατικούς μας θεσμούς”
Θα επιθυμουσατε μια στενότερη σχέση της Βολιβίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση; Σε ποιούς τομείς;
Η σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι για τη Λατινική Αμερική τόσο σημαντική όσο είναι και η σύνδεση με τις ΗΠΑ. Με την Ευρώπη πρέπει να ανοίξουμε νέους δρόμους οικονομικής και εμπορικής ανταλλαγής μα καταφέρουμε να μεταφέρουμε την τεχνολογία και να δημιουργήσουμε μια σχέση μεγαλύτερης ισότητας. Ο προστατευτισμός στον αγροτικό τομέα εξακολουθεί να είναι μια υπόθεση πολύ σημαντική. Η συνεργασία είναι ένα άλλο ζήτημα πολύ σημαντικό επίσης και τελικά το να διδαχθούμε από τον επιτυχημένο δρόμο της ένωσης που έκανε πραγματικότητα την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τι γνωρίζετε για την Ελλάδα; Αν και είναι δυο χώρες που τις χωρίζει μεγάλη απόσταση, υπάρχει κάτι κοινό που έχουν οι δυο λαοί;
Θαυμάζω την Ελλάδα της αρχαιότητας, χωρίς την Ελλάδα η Δύση δεν θα είχε καταφερει αυτα που κατάφερε, ούτε την Δημοκρατία, ούτε τους θεσμούς της, ούτε τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα. Η Λατινική Αμερική είναι μέρος της Δύσης αν και με τα δικά της χαρακτηριστικά και είναι κληρονόμος αυτού του θαυμαστού πολιτισμού.
“Χωρίς την Ελλάδα η Δύση δεν θα είχε καταφέρει αυτα που κατάφερε, ούτε την Δημοκρατία, ούτε τους θεσμούς της, ούτε τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα”
Η Ελλάδα είναι ένα δημοκρατικό έθνος, ενταγμένη στην Ευρώπη με πλήρη οικονομική αλλαγή. Αν και είναι μια μικρή χώρα υπό το οικονομικό πρίσμα της Ευρώπης, ζει εναν δρόμο εκβιομηχανοποίησης και εχει μια υπέροχη αγροτική παραγωγή. Πιστεύω ότιε είναι δυνατόν και απαραίτητο να δημιουργηθεί μια διμερής σχέση και από εκει και περα μια σχέση από έναν σύνδεσμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που δυστυχώς η σημερινή κυβέρνηση της Βολιβίας δεν εκφράζει συγκεκριμένα.
