Της Ναταλίας Βραδή
Με το επικείμενο καλοκαίρι του 2024 να προβλέπεται, από τους ειδικούς, ως το πιο θερμό των τελευταίων ετών, επιβεβαιώνεται ότι από τις βασικότερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα είναι αυτή της κλιματικής αλλαγής. Η κλιματική κρίση αποτελεί ένα διασυνοριακό πρόβλημα, το οποίο αναδεικνύει την διασύνδεση μεταξύ των κρατών, αφού οι ρύποι που εκπέμπονται από μία περιοχή του πλανήτη επιδρούν αρνητικά σε γειτονικά σημεία.
Η επιρροή της Λατινικής Αμερικής
Η Λατινική Αμερική δεν εξαιρείται από την λίστα των περιοχών που αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, παρά το γεγονός ότι εκπέμπει μόλις το 10% των αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό το 2023 ήταν η πιο θερμή χρονιά για την ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της Καραϊβικής, κατά την διάρκεια της οποίας σημειώθηκαν ακραία καιρικά φαινόμενα και περιβαλλοντικές καταστροφές.
Ο ανεμοστρόβιλος “Otis”, κατηγορίας 5, προκάλεσε ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων και πλημμύρες σε αρκετά σημεία της περιφέρειας, ενώ οι αλλαγές των καιρικών συνθηκών φαίνεται να έχουν επηρεάσει την ισορροπία του οικοσυστήματος, της βιοποικιλότητας αλλά και την ανθρώπινη υγεία.
Θάνατοι λόγω καύσωνα
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της έκθεσης του ακαδημαϊκού περιοδικού the Lancet για τους θανάτους που προκαλεί η αυξημένη θερμοκρασία. Ειδικότερα, για το διάστημα 2017-2021 οι θάνατοι στην Βραζιλία, στην Αργεντινή, στην Κολομβία και στην Βενεζουέλα αυξήθηκαν κατά 60% συγκριτικά με το διάστημα 2000-2004. Όπως είναι αντιληπτό, οι πιο ευαίσθητες ομάδες είναι οι άνθρωποι άνω των 65 ετών και τα βρέφη.
Η ασφάλεια των τροφίμων
Ένα άλλο θέμα που σχετίζεται άμεσα με την ανθρώπινη υγεία είναι και η ασφάλεια των τροφίμων, με την τελευταία να μην είναι δεδομένη σε αρκετές περιοχές του κόσμου, τόσο για οικονομικούς όσο και για κλιματικούς λόγους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ρύπανση υδάτων, που με την σειρά τους μολύνουν τις τροφές.
Βιομηχανικές δραστηριότητες σε “υδάτινα σώματα” της ευρύτερης περιοχής, όπως στον ποταμό Medellin στην Κολομβία, στον κόλπο Guanabara στην Βραζιλία και στον ποταμό Matanza στην Αργεντινή, μολύνουν τους υδάτινους πόρους, γεγονός που τους καθιστά επικίνδυνους για ανθρώπινη χρήση και κατανάλωση.
Η ξηρασία στον Παναμά προκαλεί διεθνείς αναταράξεις
Επιπλέον, φαινόμενα ξηρασίας και λειψυδρίας που προκαλούν τα κύματα καύσωνα αλλά και η μείωση των βροχοπτώσεων, σημειώνονται στις περιοχές της Νότιας Αμερικής όπως στην Χιλή (από το 2007), στην Αργεντινή και στην Βραζιλία όπου στον Αμαζόνιο, στον ποταμό Negro, καταγράφηκε το χαμηλότερο επίπεδο στάθμης νερού τα τελευταία 120 χρόνια, καθιστώντας δύσκολη την ναυσιπλοΐα στην διώρυγα του Παναμά, γεγονός που προκάλεσε διεθνείς αναταράξεις, λόγω και των οικονομικών επιπτώσεων.
Το νερό αποτελεί ζωτικό πόρο επιβίωσης και αν αναλογιστεί κανείς πως η Λατινική Αμερική τροφοδοτεί το 41% του ηλεκτρισμού της από υδραυλική ενέργεια, η κρίση υδατικών πόρων λόγω ρύπανσης και λειψυδρίας είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.
Η Διάσκεψη για τους Ωκεανούς στην Αθήνα
Η προστασία των Ωκεανών είναι επίσης ένα ζήτημα που σταδιακά μπαίνει ψηλά στην ατζέντα των ειδικών για την προστασία του περιβάλλοντος. Τον περασμένο Απρίλιο η Ελλάδα φιλοξένησε την 9η Παγκόσμια Διάσκεψη για τους Ωκεανούς.
Πέρα από την ισχυρή παρουσία που είχαν αντιπροσωπείες των κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, στην Διάσκεψη παρευρέθηκαν και συμμετείχαν ενεργά στις συζητήσεις οι Υπουργοί Εξωτερικών της Χιλής και της Κόστα Ρίκα αλλά και ο Υπουργός Οικονομικών της Μπελίζ.
Η Ελλάδα διεκδικεί ρόλο στην προστασία των Ωκεανών
Το ενδιαφέρον τώρα είναι στραμμένο στην επερχόμενη συνάντηση στην Κόστα Ρίκα στις 7 και 8 Ιουνίου, όπου θα πραγματοποιηθεί η Συνάντηση για τη Δράση για τους Ωκεανούς, με συμμετοχή Υπουργών από όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα διεκδικεί ενεργό ρόλο στις συζητήσεις αλλά και στις αποφάσεις που λαμβάνονται, καθώς οι προσπάθειες για την προστασία και τη χρήση των Ωκεανών είναι παγκόσμιες.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, μας υπενθυμίζουν συνεχώς πως η αντιμετώπιση τους αποτελεί κοινή πρόκληση για όλες τις χώρες του κόσμου. Τόσο η Ελλάδα όσο και χώρες της Λατινικής Αμερικής, θέτουν ψηλά το ζήτημα στις προτεραιότητες τους και συμμετέχουν ενεργά στον παγκόσμιο διάλογο αλλά και στην προώθηση πρωτοβουλιών για την εξεύρεση λύσεων.
* Η Ναταλία Βραδή είναι τελειόφοιτη Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο ΕΚΠΑ.
