2008. Η Συναντηση των Μυθων ειναι ενα ονειρο ετων. Την ιδεα αυτης της έκθεσης αυτης την ειχε η εκδοτρια του περιοδικού SOL LATINO Ανδριάνα Μαρτίνεζ. Τελικά δεκατεσσερις χωρες συναντηθηκαν στο μετρο του Συνταγματος και το αποτέλεσμα ηταν εντυπωσιακό. Μυθοι, θρυλοι, μουσικές και χοροί, τοπία και πρόσωπα της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής, της Ισπανίας και της Ελλάδας χαρισαν στους επισκέπτες της έκθεσης την απεραντοσύνη αλλων κόσμων, την πολυμορφία των πολιτισμών, τον μυθο και το ονειρο που δινουν ζωή στους λαούς.
Η ιδεα της Συναντησης των Μυθων
Η Ανδριανα Μαρτίνεζ μιλώντας στο americalatina.gr επισημαίνει την σημασία της έκθεσης. “Η ιδεα της συνάντησης των Μυθων προέκυψε από την σταθερή πεποίθηση μου ότι στην εποχή που ετυχε να ζούμε η ποικιλομορφία ενυπάρχει στον πολιτισμό και αυτός αποτελεί το δεσμό που μας συνδέει και μας κατευθύνει στην προσέγγιση και στην αναπτυξη”.
Οι οργανωτές της Συνάντησης των Μύθων συμμερίζονται την αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι «μόνο γνώρίζοντας τους διαφορετικούς πολιτισμούς, θα μπορέσουμε να επιτύχουμε την ειρήνη»
Oι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ισπανία και η Ελλάδα έχουν μύθους και θρύλους που μεταδίδονται προφορικά από γενιά σε γενιά. Σήμερα έχουν καταγραφεί σε χιλιάδες ντοκουμέντα. Πολλοί απ’ αυτούς τους μύθους αφορούν σε σκοτεινά και υπερφυσικά γεγονότα που μας γοητεύουν και μας ξαφνιάζουν, άλλοι αποτελούν φανταστική εξήγηση της εξωτικής γεωγραφίας των χωρών μας και πολλοί εστιάζουν στον έρωτα και στην απαρχή της ζωής. Αυτά τα παραμύθια, ερμηνείες και προλήψεις έφεραν κάποια στιγμή κοντά οικογένειες και φίλους κι έμειναν χαραγμένες στη μνήμη τους.
Για πρωτη φορα στην Ελλάδα
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από 14 ως 16 Φεβρουαρίου 2008, παρουσιαστηκε μια έκθεση με θέμα τους λατινοαμερικάνικους, ισπανικούς και ελληνικούς μύθους και θρύλους. Ο τίτλος της πολιτιστικής εκδήλωσης είναι «Συνάντηση των μύθων και θρύλων: Λατινική Αμερική, Ισπανία και Ελλάδα» (Encuentro de Mitos y Leyendas: América Latina, España y Grecia) και πραγματοποιηθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Σταθμού του Μετρό στο Σύνταγμα.
«Ο Τραούκο»: Πνεύμα της γόνιμης αγάπης, πατέρας των νόθων παιδιών και της ελευθερίας των ενστίκτων. Χτυπώντας τρεις φορές δυνατά με το τσεκούρι του τον κορμό του δέντρου Τικ, προκαλεί σύγχυση στο μυαλό της κοπέλας, η οποία μετά πέφτει παραδομένη μπροστά του σε ένα γλυκό και γαλήνιο όνειρο αγάπης…
Οι διοργανωτες της εκθεσης
Διοργανωτές ηταν το περιοδικό Sol Latino, το Ινστιτούτο Cervantes και το Al Andar, (Κέντρο Πολιτισμού και Γλώσσας της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής). Η εκδήλωση πραγματοποιηθηκε υπό την αιγίδα των Πρεσβειών της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Χιλής, της Κούβας, της Ισπανίας, του Μεξικού, του Παναμά, του Περού, της Ουρουγουάης και της Βενεζουέλας στην Ελλάδα, καθώς και των Προξενείων της Κολομβίας, της Κόστα Ρίκα και της Νικαράγουας, οι οποίες και συμμετειχαν με έναν μύθο της χώρας τους που διάλεξαν να μας παρουσιάσουν. Η εκδήλωση εγινε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών το οποίο εκπροσωπεί την Ελλάδα.
Γραφική αναπαρασταση
Για πρώτη φορά 14 χώρες από τους αντίποδες της Μεσογείου και τη Λατινική Αμερική, συναντώνται σε μια πολιτιστική εκδήλωση που αναδεικνύει – μέσα από αρχέγονους και νεώτερους μύθους – τις ομοιότητες και τις αγωνίες των ανθρώπων, όσο διαφορετικοί κι αν είναι, όσο μακρινές κι αν είναι οι πατρίδες τους, όσο μεγάλες κι αν είναι οι θάλασσες που τους χωρίζουν.
Στην εκθεση υπηρχε γραφιστική αναπαράσταση των Μύθων και Θρύλων των χωρών που συμμετειχαν μέσα από νεωτεριστικά και μοντέρνα σχέδια των σχεδιαστριών Paula Londoño και Clara Serna. Παραμυθάδες παρουσίασαν στα ελληνικά και στα ισπανικά τους μύθους και τους θρύλους, ενώ εκτεθηκαν παραδοσιακά προϊόντα, προορισμοί, φωτογραφίες και υπηρεσίες από κάθε χώρα. Καλλιτεχνικά συγκροτήματα ερμηνευσαν παραδοσιακα τραγούδια.
Οι δυο Κολομβιανες σχεδιάστριες
Τις εικόνες που αντιπροσώπευαν τις χώρες που συμμετείχαν στην εκθεση σχεδιάσαν οι σχεδιάστριες Πάουλα Λοντόνιο και Κλάρα Σέρνα από την Κολομβία. Ηρθαν απο την χωρα αυτη ειδικα για την εκδηλωση. Μιλώντας στο americalatina.gr επεσημαναν πως οι πολιτισμοί της Ελλάδας και της Λατινικής Αμερικής έχουν πολλά κοινά.
Η Κλάρα Σέρνα Clara Serna 24 χρόνων δήλωσε πως θαυμάζει και σέβεται τον ελληνικό πολιτισμό και την ιστορία της χωρας μας.
A.L. Ποιο απο ολα αυτα τα εργα σας δυσκόλεψε περισσότερο;
Clara Serna: Πιο δυσκολο ισως ηταν αυτο της Ισπανιας. Γιατι ειναι πολυ δυσκολο να ενωσεις τρεις στιγμες απο τον πολιτισμό της σε μια..
Α.L. Cual de todas estas obras fue mas dificil?
Clara Serna: Mas dificil, tal vez el de Espana. Porque es muy dificl reunir los tres momentos de su cultura en uno solo.
A.L. Τι ειναι αυτο που η Ελλάδα και η Λατινική Αμερική εχουν κοινο;
Clara Serna: Πολυ ιστορία.. Είναι οι ρίζες που εχουμε.. Ο ελληνικός πολιτισμός εχει ιστορία χιλιάδων χρόνω, το ιδιο και ο λατινοαμερικανικος.
A.L. Que tienen en comun Grecia y America Latina?
Clara Serna: Mucha historia.. Son las raices que tenemos.. la culura griega tiene millones de anos, igual como la cultura latinoamericana.
Η Πάουλα Λοντόνιο – Paula Lontono είναι 23 χρόνων και ζει στην Μεντεγίν της Κολομβίας.
A.L. Για σενα αυτη η εκθεση ποσο σημαντικη ειναι;
Paula Londono: Πολυ σημαντικη γιατι δεν ηταν μονο το οτι θα δειχναμε την ιστορια της χωρας μας αλλα θα την δειχναμε σε μια χωρα οπως ειναι η Ελλαδα σε τοσο κοσμο..
A.L. Para ti esta excibicion fue algo especial?
Paula Londono: Demasiado especial porque no solo es mostrar la historia del pais de nosotros sino en un pais como Grecia en tanta gente..
«Κετσαλκοάτλ»: Υπέρτατος θεός και δημιουργός, δωρητής του μαγικού καλαμποκιού και της μέτρησης του χρόνου, ανυψωθηκε στο Πάνθεον και μεταμορφώθηκε σε αστέρι που είναι ορατό δίπλα στο ηφαιστειο Ποποκατέπετλ
A.L. Τι ειναι αυτο πιστευεις που ενθουσιαζει περισσοτερο τον κοσμο απο αυτην την εκθεση;
Paula Londono: Θελουμε ο κοσμος να γνωρισει τα καλα στοιχεια που εχουμε οι Λατινοαμερικανοι. Εχουμε εδω ιστορίες που εχουν να διηγηθούν πολλά, αλλα ολα τα εργα ειναι ενδιαφεροντα.
A.L. Que le gusta mas crees a la gente que visita esta excibicion?
Paula Londono: Queremos que la gente conozca lo bueno de nosotros, de America Latina. Αca tenemos historias mas coloridas que cuentan mas cosas, pero todo es interesante..
“Η αγαπη για την ζωη”
Η κ. Ανδριάνα Μαρτίνεζ μιλώντας στο americalatina.gr υποστηριζει αυτη η εκδηλωση – εκθεση υποδηλωνει οτι η γνωση των διαφόρων πνευματικων εκφρασεων των χωρων ειναι απαραιτητη για μια καλυτερη συνυπαρξη.
Τι ειναι αυτο που εχουν κοινο η ελληνική με τη λατινοαμερικανικη κουλτουρα και συναντηθηκαν σε αυτην την εκθεση;
Ανδριάνα Μαρτίνεζ: Το κοινο μας ειναι η αγαπη για τη ζωη. Αυτο που μας ενωνει ειναι η ευτυχια, η αγαπη που εχουμε για την ζωη, τον κοσμο, για ολα αυτα που κανουμε.. Η αγαπη. Το ονειρο του SOL LATINO ειναι να ειναι ενα σημειο συναντησης. Πιο πολυ ενα σημειο συναντησης πολιτισμων. Οι Λατινοαμερικανοι εχουμε πλουσια μυθολογια αλλα εχουμε επηρεαστει παρα πολυ απο τους Ελληνες. Ο πολιτισμος ειναι που μας ενωνει. Αυτο που περισσοτερο αρεσει στους επισκεπτες πιστευω πως ειναι οτι βλεπουν 14 χωρες μαζι”.
«Τα ξωτικά του μονόλιθου της Κουάπα»: Στον βράχο της κοιλάδας Τσοντάλες ζουν κάποια ξωτικα που ερωτεύτηκαν μια κοπέλα. Ανέβασαν εναν γαιδαρο στην κορυφή του βουνού και προσπάθησαν να τον ανταλλάξουν με εκείνη. Επειδή δεν τα καταφεραν, άρχισαν απο τοτε να ενοχλούν τους ανθρώπους
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ: Ο Δον Κιχώτης και οι ανεμόμυλοι
Σχετικά με την πρωτάκουστη περιπέτεια του ανδρείου Δον Κιχώτη με τους ανεμόμυλους, που οδηγήθηκε σε αίσια έκβαση, καθώς και με άλλα αξιομνημόνευτα και ευτυχή συμβάντα.
Τη στιγμή αυτη είδαν μπροστά τους τριάντα με σαράντα ανεμόμυλους που βρίσκονται στην πεδιάδα εκείνη και μόλις τους αντίκρισε ο Δον Κιχώτης είπε στον ιπποκόμο του: Η τύχη οδηγεί τις υποθέσεις μας πιο καλά από ό,τι θα μπορούσαμε να επιθυμήσουμε, φίλε Σάντσο Πάνθα, γιατί, όπως βλέπεις, έχουν κάνει εκεί την εμφάνιση τους τριάντα ή και παραπάνω αγριεμένοι γίγαντες, στους οποίους λογαριάζω πόλεμο να κάνω και να αφαιρέσω όλων τις ζωές, και με τη λεία από τους νεκρούς θα αρχίσουμε να γινόμαστε πιο ευκατάστατοι γιατί ο πόλεμος αυτος είναι δίκαιος και είναι μεγάλη υπηρεσία προς τον Θεό τέτοια κακή σπορά να αφανιστεί από προσώπου γης.
Ποιοι γίγαντες; είπε ο Σάντσο Πάνθα. Αυτοί που βλέπεις εκει, αποκρίθηκε ο αφέντης του, με τα μεγάλα μπράτσα, που σε μερικούς από αυτούς συχνά ξεπερνούν σχεδόν τις δυο λεύγες. Μα μπορεί να δει η χάρη σας, αποκ΄ριθηκε ο Σάντσο Πάνθα, ότι αυτοί που φαίνονται εκει πέρα δεν είναι γίγαντες, παρα ανεμόμυλοι και αυτα που πάνω τους μοιάζουν με μπράτσα είναι τα φτερά του μύλου, που καθώς τα γυρνά ο αέρας κάνουν τη μυλόπετρα να κινείται.
Είναι προφανές, αποκρίθηκε ο Δον Κιχώτης, ότι είσαι άμαθος σε περιπέτειες σαν και τούτη, γίγαντες είναι αυτοί και, αν φοβάσαι φύγε από τη μέση και προσεύχου γιατί εγώ θα ξεκινήσω άγριο πόλεμο μαζί τους. Και λέγοντας τα σπιρούνισε το άλογο του, τον Ροθινάντη χωρίς να δίνει προσοχή στον Σάντσο που του φώναζε προειδοποιώντας τον πως χωρίς καμιάν αμφιβολία ήταν ανεμόμυλοι και όχι γίγαντες εκείνοι που πήγαινε κατά πάνω τους να ριχτεί. Αυτός όμως προχωρούσε τόσο βέβαιος πως ήταν γίγαντες που ούτε τις φωνές του ιπποκόμου του, του Σαντσο, άκουγε, ούτε και κοίταζε να δει…
AL ANDAR: Πατσαμάμα και κόνδορας, προστάτες της Αμερικής
Από τη Γη στον Ουρανό, η Πατσαμάμα και ο κόνδορας δίνουν ήλιο και ζωή
Δοξασμένη από πολλούς Ινδιάνους του Περού, της Βολιβίας και της βορειο-ανατολικής Αργεντινής, η Πατσαμάμα είναι η θεότητα της γονιμότητας και της παραγωγής. Λένε ότι η κατοικία της είναι στο Κάρρο Μπλάνκο της χιονισμένης κορυφής του Κάτσι, στην Ανατολική Οροσειρά των Άνδεων, όπου υπάρχει μια λίμνη που περιβάλει ένα νησί. Σε αυτό το νησί υπάρχει ένας ταύρος με χρυσά κέρατα που όταν μουγκρίζει βγαίνουν από τα ρουθούνια του καταιγίδες. Με τη σημασία του μηνύματος που δίνει, η Πατσαμάμα έχει γίνει η πιο λαϊκή μυθολογική πίστη της αμερικανικής Ηπείρου. Είναι προστάτρια της γης.
Ο κόνδορας το πιο γέρικο πετούμενο, έφερε τον ήλιο στους Ινδιάνους που ζούσαν στα μαύρα σκοτάδια στην οροσειρά των Άνδεων. Άφησε να κυλήσει από τα βουνά μια μικρή μπάλα χρυσάφι. Οι Ινδιάνοι τη μάζεψαν, φύσηξαν με όλη τους τη δύναμη το χρυσάφι προς τον ουρανό και το άφησαν εκεί ψηλά κρεμασμένο. Ο ήλιος ιδροκοπούσε χρυσάφι και με το χρυσάφι των ακτίνων του οι Ινδιάνοι έπλασαν τα ζώα και τα φυτά που κατοικούν τη γη.
Ο κόνδορας είναι ο φύλακας τούτων των θησαυρών, αυτός που έφερε τον ήλιο στους κατοίκους των Άνδεων. Και τώρα μονάχα ο ήλιος μπορεί να δεί την πλάτη του. Μονάχα ο ήλιος ξέρει τη μοναξιά του. Σαν δεις το πέταγμα του κόνδορα από τη γη νομίζεις ότι είναι παντοδύναμος. (Πηγές από Μνήμες Φωτιάς ΙΙ. Τα πρόσωπα και οι μάκσες του Εδουάρδο Γκαλεάνο, μετάφραση Ισμήνη Κανσή, Εξάντας 1987) Η Πατσαμάμα και ο κόνδορας αγκαλιάζουν και προστατε΄΄υουν την αμερικανική Γη και τον αμερικανικό Ουρανό.
ΚΟΛΟΜΒΙΑ: Ελ Ντοράντο, ο αρχηγός των μουίσκα
Ο μύθος λέει ότι όταν η πανσέληνος αντικατοπτριζόταν στο κέντρο της λίμνης Γουαταβίτα, ο Σίπα, αρχηγός των Μουίσκα, σκέπαζε το σώμα του με σκόνη από χρυσό και συνοδευόμενος από τέσσερις ιερείς, ανέβαινε σε μια σχεδία φορτωμένη με προσφορές της φυλής. Όταν έφθανε στη μέση της λίμνης και κάτω από το φεγγαρόφωτο, έριχνε από τη βάρκα όλες τις προσφορές και ως σύμβολο γονιμότητας, βούταγε και ό ίδιος στο κέντρο της λίμνης για να κάνει έτσι προσφορά στον Σουέ, το θεό του πολέμου.
Αυτός ο Κολομβιανός μύθος προσέλκυσε κατακτητές, που έψαχναν για μια μυθική χώωρα, ξακουστή για τον αμύθητο πλούτο της. Έκτοτε έγινε γνωστός ως ο μύθος του Ελ Ντοράντο (του χρυσωμένου άνδρα) και αναζητείται ο θησαυρός του σε όλη τη Λατινική Αμερική. “Σε εκείνη τη λίμνη της Γουαταβίτα φτιάχνανε μια μεγάλη σχεδία από βούρλα και τη στόλιζαν με ό,τι πιο φανταχτερό είχαν.. Εκείνη την ώρα, όλη η λίμνη ήταν περικυκλωμένη από Ινδιάνους και φωτισμένη σε όλη την περιφέρεια, οι ινδιάνοι και οι ινδιάνες, όλοι στολισμένοι με χρυσό, φτερά και σκουλαρίκια στη μύτη..
Έγδυναν τον διάδοχο (…) τον άλειφαν με μια κολλητική ουσία και τον ψέκαζαν παντού με χρυσόσκονη έτσι ώστε να να σκεπαστεί ολόκληρος με το πολύτιμο μέταλλο… Ο “χρυσωμένος ινδιάνος” έκανε την προσφορά του πετώντας όλο το χρυσάφι και τα σμαράγδια, που είχε στα πόδια στη μέση της λίμνης.. Όταν ολοκληρωνόταν η τελετή κουνούσαν με δύναμη τις σημαίες… Με τραγούδια και χορούς δικά τους. Με την τελετή αυτή αναγνωριζόταν ο νέος εκλεκτός ως αρχηγός και πρίγκιπας”.
ΠΕΡΟΥ: Η πατάτα, θαμμένος θησαυρός στις Περουβιανές Άνδεις
Λέει ένας παλιός μύθος των Άνδεων, ότι ανάμεσα στα υψίπεδα του Ανταχουάιλας και του Απουριμάκ, στο Περού, ζούσαν κάποιοι πολεμιστές που καλλιεργούσαν την “κίνουα” ένα δημητριακο πολύ θρεπτικό το οποίο φυτρώνει σε ξερό έδαφος. Είχαν κατακτήσει τα γειτονικά χωριά, των οποίων οι κάτοικοι καλλιεργούσαν αυτό το τόσο πολύτιμο δημητριακό.
Όμως η κίνουα προοριζόταν μόνο για τις οικογένειες των πολεμιστών καταπιεστών και στη μανία τους να εξαλείψουν τους γείτονες τους καλλιεργητές, τους έδιναν μικρές ποσότητες φαγητού με σκοπό να τους αποδυναμώσουν. Οι χωρικοί χωρίς να εχουν τίποτα να φάνε και χωρίς τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν κάτι άλλο, λόγω του υψομέτρου, επικαλέστηκαν τον ουρανό και παρακάλεσαν τον Θεό Ήλιο, τον Τάιτα Ίντιι, να τους βοηθήσει.
Μια μέρα συνάντησαν στο βουνό κάτι σπόρους σαρκώδειςι και στρογγυλούς, δώρο του Τάιτα Ίντι και όλοι μαζί έσκαψαν τη γη και φύτεψαν τοους σπόρους. Σύντομα, βλάστησαν και έγιναν όμορφα φυτά με ντελικάτα και όμορφα λουλούδια, που έβαψαν μωβ τις παγωμένες κορφές.
Οι πολεμιστές περίμεναν μέχρι να ωριμάσουν τα φυτά, τα έκοψαν, και τα πήραν μαζί τους, πιστεύοντας ότι είχαν μαζέψει την καλύτερη συγκομιδή. Οι χωρικοί, στην απελπισία τους ικέτευσαν έλεος στον ουρανό. Ο Θεός Ήλιος μιλησε και είπε να σκάψουν τη γη και να μαζέψουν τους καρπούς. Κάτω από το έδαφος θαμμένες ήταν οι όμορφες πατάτες, καρποι της γης, που κρύφτηκαν για να ταπεινώσουν τους ισχυρούς και να εξυψώσουν τους ταπεινούς.
